Maradona: de beste

Je kunt er eindeloos over twisten wie de beste voetballer aller tijden is: de vorige week overleden Diego Maradona, Pelé, Johan Cruijff, Lionel Messi, of nog een ander. Het mooie van voetbal is dat de sport zo oneindig rijk is dat topspelers op totaal verschillende manier erin kunnen uitblinken wat vergelijken tot een onmogelijkheid maakt. Toch kies ik voor Maradona.

Pele won driemaal de wereldtitel maar wist al die keren een Braziliaans kampioenenteam om zich heen. Cruijff, de absolute ster van het WK 1974, had wereldkampioen moeten worden, maar faalde op de beginminuut na opzichtig in de finale. Messi heeft op het belangrijkste toernooi ter wereld nooit veel laten zien laat staan bereikt (wel veel heen en weer geslof). Maradona echter stond er als het moest, hij maakte Argentinië in 1986 in zijn eentje wereldkampioen en herhaalde dat kunststukje - het wordt wel eens vergeten - in 1990 bijna nogmaals. Met geniale acties, doelpunten, passie, energie en een enorme gedrevenheid.

Het grote Nederlands elftal van de jaren zeventig ontliep Maradona tijdens de grote toernooien op een haar. Trainer Menotti achtte de jonge Diego in 1978 te jong voor het meest grote werk, het WK, dat jaar in eigen land waar Nederland in de finale van Argentinië verloor. Wellicht had de Argentijnse coach gelijk. Ik weet nog hoe Maradona vier jaar later tijdens het WK in Spanje gefrustreerd een tegenstander in de buik trapte en met rood uitgeschakeld het toernooi moest verlaten.

Het was alles een opmaat tot het onvergetelijke optreden in Mexico 1986. In het verder niet opvallende Argentijnse team is Maradona wedstrijd na wedstrijd de dirigent, uitblinker, gangmaker en topscorer. Het verhaal van de kwartfinale Argentinië-Engeland is genoegzaam bekend. In de Falkland oorlog van enkele jaren heeft het oppermachtige Engeland de Argentijnen een gevoelig lesje geleerd. Heel het land stelt nu zijn hoop op Diego.

Na een 0-0 ruststand worden de Argentijnse gebeden in een tijdsbestek van vijf minuten verhoord. Maradona scoort met de hand maar weet het hands handig te maskeren. Diego's verklaring na afloop is briljant: het was de hand van God geweest. En zo was het. Na de scheidsrechterlijke dwaling besloot God zijn goedkeuring aan het doelpunt te geven door Maradona even later met een mythische solo vanaf eigen helft te laten scoren. Waarmee iedereen het zwijgen werd opgelegd, de Engelsen voorop. Het doelpunt van de eeuw telde simpelweg voor twee.

Waarom trouwens komt keeper Shilton hier niet boven dat 1.65 kleine mannetje uit? Er is maar een verklaring: het was niet alleen de hand van God, het was ook nog eens God die Maradona deed vliegen. Zuiver doelpunt dus! Merk tevens op dat ook de Engelse commentator zich nergens van bewust is. De sukkel denkt dat zijn landgenoten protesteren vanwege buitenspel wat het nooit kon zijn omdat de bal van een verdediger afkomstig is.

Door naar het doelpunt van de eeuw. Commentaar overbodig.

De twee doelpunten zijn zo legendarisch dat ik pas bij het zoeken naar een samenvatting van de wedstrijd tot de ontdekking kwam dat Engeland ook nog tot een doelpunt was gekomen en de eindstand dus 2-1 was en niet 2-0. Maradona scoort ook twee keer in de halve finale tegen het verrassende België en leidt zijn land in de finale met een beslissende pass naar de 3-2 winst op West-Duitsland.

Eerder dit jaar zond de VPRO de fantastische documentaire Diego Maradona van de Engelse regisseur Asif Kapadia uit. Meteen vorige week werd hij op de Nederlandse tv herhaald (kijken!). De film is als een boek. Maradona groeit op in een sloppenwijk van Buenos Aires. Het voetbal geeft hem en zijn familie de kans aan de armoede te ontsnappen. Zijn eerste buitenlandse transfer naar Barcelona leidt tot een wisselvallig periode, dieptepunt is de aanslag van een verdediger (menigeen zal de naam Goikoetxea, de slager van Bilbao, nog bekend in de oren klinken) waarbij Maradona zijn been breekt. De overgang in 1984 naar Napoli in het arme Italiaanse zuiden verrast vriend en vijand. De club speelt tot dan geen enkele rol in de strijd om het Italiaans kampioenschap maar Maradona schenkt de stad tweemaal de landstitel en een UEFA Cup. Een onnavolgbaar staaltje. Het nachtleven, de verkeerde milieus en vele verslavingen hebben geen vat op de successen. De populariteit van Maradona is immens, de stad draagt hem op handen. Uit deze tijd stamt het beroemde filmpje waarin hij vooraf aan een Europacup wedstrijd op de tonen van het liedje Live is Life de warming-up doet. Het liedje is bepaald matig te noemen maar tezamen met de toverkunsten van de circusartiest ontstaat een voorstelling waar een mens alleen maar heel erg vrolijk van wordt.

Let vooral op seconde 13 van het filmpje: plof, precies op het 'whoe' van de zanger laat Maradona de bal van grote hoogte dood op zijn grote teen neervallen... En kijk ook naar zijn linkerarm: alsof hij de bal aan een touwtje vanuit de lucht naar beneden trekt... Waarschijnlijk is de muziek er later precies zo onder gemonteerd. Hieronder een andere (originele?) opname van de show waarin het bewuste fragment vanaf 1.16  dankzij een ietwat langere aanloop ook iets beter te zien is.

De documentaire brengt een dramatische WK episode terug die volledig uit mijn herinnering verdwenen was. Het organiserende land Italië dient het in de halve finale van het WK 1990 op te nemen tegen Argentinië. Plaats van handeling: uitgerekend Napels! De Napolitanen staan voor een onmogelijk dilemma maar kunnen niet anders dan kiezen voor hun vaderland. Maradona heeft geen last van loyaliteitgevoelens, hij is slechts op een ding uit: een tweede WK titel voor zijn land. De wedstrijd draait uit op strafschoppen. Italië mist de vierde, Maradona faalt niet en dompelt Italië in diepe rouw. In wat de slechtste WK finale ooit wordt genoemd krijgt West-Duitsland zijn revanche (1-0 dankzij een dubieuze penalty) voor de nederlaag in Mexico. Diego Maradona is minutenlang in tranen.

Het is alsof Italië inclusief Napels het hem niet vergeeft. Schandalen wisselen elkaar in hoog tempo af en niet langer wordt Maradona de hand boven het hoofd gehouden. Sterker nog, Italië kotst Diego uit. De voetbalster speelt nog enige jaren in Spanje en zijn thuisland. Op het WK van 1994 in Amerika is Maradona de enige die denkt nog een keer voor zijn land te kunnen vlammen. Beroemd is het beeld wanneer hij na een inderdaad ouderwets doelpunt woest de camera in lijkt te stormen, even later wordt hij na een positieve dopingcontrole naar huis gestuurd.

Een voetballer dien je uitsluitend te beoordelen op wat hij op het veld laat zien. Het leven naast het voetbal doet er niet toe, zeker niet als je daarin eigenlijk nooit een vlieg kwaad hebt gedaan. Of zoals in de mooiste quote die de afgelopen week voorbij kwam, ongetwijfeld van een Argentijn: "Vraag niet wat Maradona met zíjn leven deed. Vraag naar wat hij met óns leven deed"!

Niettemin is het onmogelijk om die andere kant van Maradona heen te kijken. Ook de documentaire doet dat niet, integendeel. Het bijzondere van de film is echter dat het is alsof je als kijker - zoals alle Argentijnen -  alleen maar meer van de man gaat houden en hij daardoor als voetballer alleen maar groter lijkt te worden. En is de kwestie dus beslist: Diego is de beste.

Ter afsluiting:

Vaak zijn het doelpunten die een voetballer beroemd maken, we zagen het hierboven al. Van Maradona is echter met gemak een indrukwekkende collage te maken zonder dat hij er maar een keer bij scoort:

Met Maradona kun je zelfs nog een stap verder gaan. Een kwartierlange aaneenschakeling van circustrucs met pingpongballen en tennisballen, Maradona in de zaal,  in de tv studio, ballen mikken op de paal, en nog heel veel ander moois. Niet zelden zijn de beelden bijzonder vermakelijk:

Speciale aandacht voor minuut 12:06 met de Live-is-Life-act: de bal met de arm uit lucht naar beneden trekken (nee, geen hands!) en dood op de voet laten neervallen. Het behoorde dus tot Diego's oneindige repertoire.

MARADONA FOREVER